از حضور تا انتقاد؛ چرا موضع نجفی ناگهان تغییر کرد | حاشیه سازی برای فرار از پاسخگویی

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، سه شنبه هفته گذشته، برج میلاد میزبان برگزاری همایشی با عنوان «همایش بزرگ بانوان شاغل شهرداری تهران» بود؛ همایشی که با حضور محمدعلی نجفی شهردار تهران و برخی از مدیران شهرداری برگزار شد و حواشی فراوانی را به دنبال داشت.

در این همایش که به مناسبت بزرگداشت روز زن برگزار شد؛ جشنی هنجار شکن اجرا شد که ؛ دختران نوجوان به روی صحنه آمده و به رقص پرداختند؛ زنان خواننده آواز خواندند و شهردار و همکاران مشغول تماشای آن ها شدند و هیچ نگرانی نسبت به رعایت شؤونات اسلامی نداشته و در نهایت نیز بی آنکه اعتراضی به این کنسرت داشته باشند، با تشویق خوانندگان و نوازندگان و رقاصان، به نوعی این حرکت هنجارشکن را نیز مورد تأیید قرار دادند!

اما چندین ساعت بعد از این ماجرا و پس از اینکه فیلم و عکس های این مراسم بی سابقه در فضای مجازی دست به دست چرخید و حجم انتقادات از شهردار بالا گرفت؛ وی با صدور ابلاغیه ای خطاب به معاون امور اجتماعی و فرهنگی و رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران که می توان آن را به نوعی فرار رو به جلو و شانه خالی کردن از زیر بار سؤالات فراوان پیرامون حواشی ایجاد شده نامید، از برگزاری این برنامه انتقاد کرده و بر توجه به ارزش ها و رعایت شؤونات در اجرای برنامه ها تأکید کرد!!

موضع گیری علما و مراجع پیرامون هنجارشکنی

این هنجارشکنی که در مراسمات رسمی نهادها و ادارات و آن هم در حضور یکی از مسؤولان نظام اسلامی در نوع خود بی سابقه است، سبب شد تا مراجع، علما و شخصیت های حوزوی نسبت به آن موضع گیری کنند.

حضرت آیت‌الله  نوری همدانی در دیدار با جمعی از خانواده‌ها و مادران شهدای گمنام با اشاره به هنجارشکنی صورت گرفته در این مراسم گفت:«در این مراسم عده‌ای دختر را آورده و رقصانده‌اند؛ این‌ها درد جامعه ما است که در چنین کشوری با این همه سابقه انقلابی و اسلامی چنین مراسمی با وجود این همه دشمن، برگزار شود؛ به نظر من شما خانواده شهدا و زنان جامعه باید به میدان بیایید و اعتراض کنید که ما شهید داده‌ایم و امنیت به واسطه خون این شهیدان به وجود آمده است و نخستین اعتراض به اینگونه حرکات باید از طرف شما خانواده شهدا انجام شود.»

این مرجع تقلید در ادامه خطاب به مسؤولان کشور خاطرنشان کرد: «نخستین چیزی که اسلام تأکید دارد که انجام دهید این است که فقر و بیکاری و معیشت مردم را درست کنید و برخی بجای اینکه به فکر مردم باشند و مشکلات را رفع کنند دنبال برگزاری مراسماتی مخالف اسلام هستند.»

همچنین آیت الله مجتهد شبستری نماینده مجلس خبرگان رهبری و عضو مجمع تتشخیص مصلحت نظام در واکنش به حضور شهردار تهران در مراسمی که دختران در مقابل نامحرمان به رقص می پرداختند بیانیه صادر کرد.

در این بیانیه تأکید شده است: « رقص جمعی از دختران در مقابل نامحرمان در اجتماع مزبور نه تنها خلاف شرع مسلم بوده بلکه یک نوع دهن کجی به ارزش های انقلابی، ترویج ضد ارزش ها و نیز پایمال کردن خون هزاران شهید است که در راه احکام اسلام جانشان را فدا کردند.

ادامه حضور شهردار محترم و جمعی از مسؤولان در جلسه مذکور امری بسیار ناپسند بوده و به شدت محکوم می گردد. امید است چنین رخدادهایی در کشور امام زمان(عج) و جامعه فاطمی و علوی بار دیگر تکرار نگردد.»

آیت الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه سراسر کشور نیز در خطبه های نماز جمعه قم به موضع گیری پیرامون این مراسم پرداخت و گفت: « وقتی مبانی و ارزش های دینی مطرح شود با کسی تعارف نداریم، در برابر برخی از صحنه هایی که به وجود آمد مسؤولان با حضور خود، کار نادرست را در تهران و برخی شهرهای دیگر تأیید کردند که قابل قبول نیست.»

وی افزود: « حوزه و مراجع و همه مردم متدین در برابر حرمت شکنی و رواج ضد ارزش ها و زیرپا گذاشتن مقررات الهی در جشن ها بسیار حساس هستند و حرمت شکنی های اخیر را با صدای رسا محکوم می کنند، از مسؤولان انتظار می رود که برای شادی های حلال و سرگرمی های درست برنامه ریزی کنند و نهادهای فرهنگی و حوزه باید در این امر کمک کنند، مسؤولان نباید با حرمت شکنی ها و مرزشکنی ها همراهی کنند.»

حجت الاسلام والمسلمین بهجت پور مدیر حوزه های علمیه خواهران نیز از وقوع رخدادهای ضد فرهنگی و تأثربرانگیز در کشور که با تساهل و تسامح برخی مسؤولان نیز همراه شده ابراز تاسف و نگرانی کرد.

وی تصریح کرد: « چرا برای زمین زدن این پاکدامنی و شرافت انسانی دستگاه دولت سخنی بگوید که نباید گفته شود، به بهانه جشن ولادت حضرت صدیقه در مقابل مسؤولی بلندپایه با رقص و آواز دخترانه، صدای زنانه و آهنگ مهیج حیاسوزی می‌کنند و دامنه این هنجار را می‌تراشند و در آخر می‌گویند اینها که کودکانی بیش نبودند.»

مدیر حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور خاطرنشان کرد: « اگر ارزش‌ها پایدار و امور ضد ارزشی ممنوع است، مدیران و مسؤولان نقاشی متحرکی را ترویج دهند، حرام و بین شرعی مرتکب شده‌اند و باید به درگاه حق‌تعالی استغفار کنند، چه رسد به ترویج رقص و پایکوبی دختران در مقابل مردان، این وقایع کجا از شرافت انسانی، حیا و پاکدامنی خبر می‌دهد؛ چرا انتظار دارند مراجع نگران نشوند و حوزه‌های علمیه فریاد نزنند و چرا نگرانی خود را از این سایشی که در ارزش‌ها و هنجار در حال ایجاد است، اعلام نکنیم.»

حاشیه سازی برای فرار از پاسخگویی به افکار عمومی

انحراف افکار عمومی؛ فرار از پاسخگویی و حاشیه سازی از راهکارهایی محسوب می شوند که از سوی مدیرانی که به سبب عملکرد ضعیف، زیر فشار شدید افکار عمومی قرار دارند، مورد استفاده قرار می گیرد تا از این طریق سدی در برابر مطالبات مردم در حوزه مدیریت ایجاد شده و با جایگزین شدن مسائل حاشیه ای به جای مطالبات اصلی مردم، ذهن ها از ضعف های مدیریتی مدیران منحرف شود.

برگزاری برنامه های پرحاشیه و هنجارشکنی نسبت به ارزش‌های انقلاب و نظام از روش هایی است که در سال های اخیر مورد استفاده قرار گرفته و راه حلی برای فرار از پاسخگویی به افکار عمومی  محسوب می شود و این بار نیز شهردار تهران به این حربه تمسک جسته است.

نکته جالب تر در این میان نیز اینست که شهردار تهران در ابلاغیه خود می نویسد« ما معتقد نیستیم که اسلام دین عزاست، اسلام دین شادی، نشاط و زندگی است اما باید شؤونات و چارچوب‌ها در شادی هم رعایت شود و این خود یک هنر است و همه همکارانم موظف هستند در اجرای برنامه های فرهنگی و هنری نسبت به این مهم دقت لازم را داشته باشند.» حال آنکه اگر وی و تیم مدیریتی شهرداری اندکی زحمت مطالعه به خود داده و جایگاه شادی در اسلام را بررسی می کردند، متوجه می شدند که شادی در اسلام جایگاه رفیعی دارد اما این شادی با ولنگاری، هنجارشکنی و شکستن مرزهای حیا و عفت عمومی بیگانه است.

وی همچنین از برخورد با مسببان و توبیخ و مجازات برگزار کنندگان این برنامه سخن به میان می آورد؛ حال آنکه خود وی نیز به در این مراسم و مشاهده رقص دختران نوجوان و خوانندگان و نوازندگان زن حضور داشته و  که به معنای تأیید این اقدام هنجارشکن است.

در ادامه به بررسی جایگاه شادی حلال و سازنده در دین اسلام می پردازیم تا شاید مرز میان شادی حلال و ولنگاری و هنجاری شکنی برای برخی مدیران مشخص شود.

اهمیت شادی در اسلام

شادی و شادابی در اسلام دارای اهمیت ویژه‌ای است ولی این شادی غیر از تمسخر، لهو و بیهودگی است که برخی افراد به عنوان شادی انجام می‌دهند و اهمیت بحث شادی در اسلام تا آنجاست که خداوند در قرآن کریم یکی از صفات بهشتیان را ضاحکه مستبشره بیان کرده  و می فرماید:«وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ ضاحِكَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ» و به طور کلی مفهوم شادی مجموعاً 25 بار با الفاظ مختلف (فرح و سرور) در قرآن آمده است و این شادی که توأم با اهداف الهی و انسانی است جایگاه خاصی در آیات این کتاب آسمانی دارد.

قرآن کریم به دو دسته از شادی ها اشاره کرده است که در شادی مثبت و سازنده با رویکرد الهی و با اهداف انسانی، دعوت به انجام آن مورد تأکید قرار گرفته است و نهی از شادی منفی و مخرب و ناهنجار دانستن این دسته از شادی ها، دیگر موضوعی است که مورد خطاب بخشی دیگر از آیات مرتبط با موضوع شادی قرار گرفته است.

اسلام، شادی را موضوعی درونی و برآمده از قلب انسان می داند و این موضوع در تعارض جدی با مسائلی است که بر اساس آن، انسان امروزی به دنبال جست‌و‌جوی شادی در هیاهوی زندگی روزمره و انواع و اقسام ناهنجاری های رفتاری در حوزه فردی و اجتماعی است، قرار دارد.

اسلام شادی را هدف اصلی نمی داند بلکه این احساس مهم را ابزاری مناسب در جهت رسیدن انسان به قله های کمال و تعالی و رشد معرفتی و حرکت در مسیر عبودیت می داند.

امام رضا(ع) درباره اهمیت شادی اینگونه می فرمایند:« اوقات خود را به چهار بخش تقسیم کنید: بخشی را برای عبادت، بخشی را برای کار و فعالیت و برای تأمین زندگی، بخشی را برای معاشرت و هم صحبتی با برادران مورد اعتماد و کسانی که شما را به عیب هایتان آگاه سازند و بخشی را به تفریحات و لذایذ خود اختصاص دهید و از مسرت و نشاط ساعت تفریح و شادی، نیرو و توان انجام وظیفه های خود را تأمین کنید.»

سبک زندگی امام خمینی(ره) نیز که برگرفته از آموزه های الهی و سیره و سبک زندگی اهل بیت(ع) است، بیانگر اهیمت توجه به موضوع شادی و ارضای این احساس مهم در انسان است.

ایشان اهمیت خاصی به تفریح و شادی می دادند و به بعضی از فرزندانشان سفارش می کردند که تفریح داشته باشید که در غیر این صورت، نمی توانید خود را برای تحصیل آماده کنید و هنگامی که می دیدند بعضی از فرزندانشان در روز تعطیلی مشغول درس خواندن هستند، می فرمودند: «به جایی نمی رسید؛ چون باید موقع تفریح، تفریح کنی» و نیز می فرمودند: «من در طول زندگی نه یک ساعت تفریح را برای درس خواندن گذاشتم و نه یک ساعت درس را برای تفریح کردن»

خداوند متعال در قرآن کریم به اهمیت موضوع شادی و توجه به آن اشاره کرده و جلوه های مختلف آن مورد تأکید قرار داده است.

آیه 58 سوره یونس ایمان را عاملی برای شادی بی پایان دانسته و اشاره می کند:« «قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ»«بگو به فضل و رحمت خداست که [مؤمنان] باید شاد شوند و این از هرچه گرد می آورند بهتر است».

آیه 36 سوره روم نیز یکی دیگر از آیاتی است که به موضوع شادی پرداخته و با معرفی ایمان به عنوان عنصری بازدارنده در برابر شادی های ناهنجار و بی قراری های نا به جا، به معرفی شادی های ناپایدار می پردازد و می گوید:« «وَإِذَا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً فَرِحُوا بِهَا وَإِنْ تُصِبْهُمْ سَیِّئَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ إِذَا هُمْ یَقْنَطُونَ»«و چون مردم را رحمتی بچشانیم، بدان شاد می گردند و چون به [سزای] آنچه دستاورد گذشته آنان است، صدمه ای به ایشان برسد، به ناگاه نومید می شوند»

برخلاف تصور عده ای که اسلام را سراسر اندوه و غم می دانند، این دین الهی سرزندگی و نشاط را برای مؤمنان به وجود می آورد و این نشاط در پیروان راستین این دین کاملا مشهود و هویدا است.

ایمان، احیای حق و از بین بردن باطل، پرهیز از گناه، شاد کردن دیگران، اطاعت از خدا، گره‌گشایی از مشکلات دیگران، ورزش و مسابقه، صله رحم و دید و بازدید، اطعام و پذیرایی از مهمان، سیر و سفر و گردش، استفاده از مظاهر زیبای موجود در طبیعت، خودآرایی و رسیدگی به سر و وضع و لباس، کار کردن و مسائلی از این قبیل، به عنوان نمودهای شادی پایدار در جامعه محسوب می شوند و دین اسلام نیز در آیات و روایات متعددی بر این موضوعات تأکید فراوانی کرده است.

به هر روی، حواشی پیرامون این همایش در چند روز اخیر سبب شد تا شهردار تهران که خود در این مراسم حاضر بوده و به تشویق اجرا کنندگان این کنسرت هنجارشکن پرداخته، تنها پس از چند ساعت از حضور در این مراسم، به انتقاد از این برنامه بپردازد و از لزوم حفظ شؤونات اسلامی در چنین برنامه هایی سخن بگوید!!؛ تغییر موضعی که نشان دهنده عدم ثبات در تصمیم گیری از سوی جناب شهردار است و حال آنکه باید از وی پرسید که اگر در این مراسم شؤونات اسلامی رعایت نشده است، چرا وی و همکارانش در این مراسم باقی مانده و در آنجا اعتراضی نکردند و پس از آنکه متوجه شدند که«بند را آب داده اند» به صدور ابلاغیه پرداختند؟

البته آقای شهردار زمان نگارش ابلاغیه باید به این ضرب المثل توجه می کرد که«رطب خورده، منع رطب چون کند؟»و ناصرخسرو در این باره چه زیبا گفته است:

              پندم چه دهی، نخست خود را       محکم کمری ز پند در بَند

              چون خود نکنی چنان‌که گویی        پندِ تو بُوَد دروغ و ترفند

/872/ز۵۰۲/ق

وحید کوچک زاده